Zapobieganie nadużyciom | Fundusze Europejskie dla Wielkopolski

Deklaracja

1. Instytucja Zarządzająca jest przeciwna wszelkim przejawom nadużyć finansowych w ramach programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 (FEW) oraz dąży do osiągnięcia najwyższych standardów etycznych w procesie wdrażania Programu.
2. Stosowana jest zasada ZERO TOLERANCJI DLA NADUŻYĆ FINANSOWYCH.
3. W związku z tym, Instytucja Zarządzająca programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 ( IZ FEW) oraz instytucje, którym powierzyła zadania, zobowiązują się do:

• przestrzegania norm prawnych, etycznych i moralnych na najwyższym poziomie,
• przestrzegania zasad prawości, bezstronności, rzetelności, obiektywizmu oraz odpowiedzialności i uczciwości,
• podejmowania działań naprawczych, w tym w uzasadnionych przypadkach nakładania korekt finansowych w sytuacji ujawnienia nadużyć finansowych lub konfliktu interesów,
• przeprowadzania, z pomocą zespołu zajmującego się oceną ryzyka, regularnych przeglądów ryzyka nadużyć finansowych w Programie,
• wprowadzenie proporcjonalnych oraz efektywnych kosztowo środków zapobiegania nadużyciom finansowym,
• zapewnienia świadomości czym są nadużycia finansowe wśród swoich pracowników oraz beneficjentów,
• bezzwłocznego przekazywania wszelkich informacji na temat podejrzewanych lub stwierdzonych nadużyć finansowych właściwym organom ścigania.

4. Powyższych zobowiązań oczekuje się od wszystkich pracowników instytucji zaangażowanych w realizację FEW, jak również od potencjalnych beneficjentów jak i beneficjentów realizujących projekty w ramach FEW.
5. Osoby zaangażowane we wdrażanie FEW są świadome zagrożeń, jakie niesie ze sobą zjawisko nadużyć finansowych i korupcji.

Polityka zwalczania nadużyć

Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2021/1060 
z dnia 24 czerwca 2021 r., ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej, Instytucja Zarządzająca zobowiązana jest wprowadzić skuteczne i proporcjonalne środki zwalczania nadużyć finansowych, uwzględniając stwierdzone rodzaje ryzyka. Środki te przyjmuje i wdraża w oparciu o art. 74 ust. 1 lit. c) i d) powyższego Rozporządzenia, który stanowi, że zadaniem systemów zarządzania i kontroli jest zapobieganie nieprawidłowościom, w tym nadużyciom finansowym, oraz ich wykrywanie i korygowanie, oraz odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych wraz z odsetkami z tytułu zwrotu tych kwot po terminie.

W celu skutecznego rozwiązania problemu nadużyć finansowych w ramach FEW wypracowano uporządkowane podejście do zwalczania nadużyć finansowych. Cykl zwalczania nadużyć finansowych składa się z czterech podstawowych elementów:

• zapobiegania,
• wykrywania,
• zgłaszania, ścigania i ochrony sygnalistów,
• korygowania.

Przyjęty w drodze Uchwały Zarządu Województwa Wielkopolskiego dokument pod nazwą „Zasady Instytucji Zarządzającej w zakresie zarządzania ryzykiem oraz wprowadzenia skutecznych i proporcjonalnych środków zwalczania nadużyć finansowych w ramach programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027" przedstawia podejmowane przez FEW działania w zakresie w/w podstawowych elementów zwalczania nadużyć finansowych.

Pomocne definicje

Nadużycia

Nadużyciem jest wszelkie działanie lub zaniechanie, łącznie z podaniem błędnych informacji, które w sposób świadomy lub lekkomyślny wprowadza w błąd lub usiłuje wprowadzić w błąd stronę w celu osiągnięcia korzyści finansowej lub innej albo uniknięcia zobowiązania. Do najczęściej identyfikowanych nadużyć finansowych należą m.in.: korupcja, konflikt interesów, nadużycia finansowe występujące podczas zamówień publicznych oraz fałszerstwa.

Innymi słowy nadużycie to nieetyczne, często nielegalne zachowanie, mające na celu osiągnięcie osobistych korzyści, zazwyczaj korzyści finansowych. Jest to celowe działanie bądź zaniedbanie skutkujące osiągnięciem korzyści przez sprawcę lub poniesieniem strat przez ofiarę, dokonane poprzez wprowadzenie w błąd.

Nieprawidłowość

Jest wiele definicji obrazujących pojęcie nieprawidłowości.

Jedną z nich jest definicja z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r., ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej "nieprawidłowość" oznacza każde naruszenie mającego zastosowanie prawa, wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które ma lub może mieć szkodliwy wpływ na budżet Unii poprzez obciążenie go nieuzasadnionym wydatkiem”.

Konflikt interesów

Zgodnie z art. 61 Rozporządzenia Finansowego 2018 konflikt interesów istnieje wówczas, gdy

„bezstronne i obiektywne pełnienie funkcji podmiotu upoważnionego do działań finansowych lub innej osoby” uczestniczących w wykonaniu budżetu „jest zagrożone z uwagi na względy rodzinne, emocjonalne, sympatie polityczne lub związki z jakimkolwiek krajem, interes gospodarczy lub jakiekolwiek inne bezpośrednie lub pośrednie interesy osobiste”.

Zgodnie z tą regulacją, konflikt interesów istnieje wówczas, gdy bezstronne i obiektywne pełnienie funkcji podmiotu działającego w sferze finansów lub innych osób uczestniczących w wykonaniu budżetu, zarządzaniu budżetem, audycie lub kontroli budżetu, jest zagrożone z uwagi na względy rodzinne, emocjonalne, sympatie polityczne lub przynależność państwową, interes gospodarczy lub jakikolwiek inne interesy wspólne z beneficjentem.

Przedstawiamy Państwu materiał pomocniczy dla beneficjentów odnoszący się do tematu przeciwdziałania i zwalczania nadużyć finansowych oraz konfliktu interesów podczas realizacji projektów w ramach FEW.

Dążąc do zwiększenia świadomości na temat nadużyć finansowanych / nieprawidłowości Instytucja Zarządzająca FEW zachęca/zaprasza do zapoznawania się z niżej wymienionymi dokumentami i opracowaniami.

Dokumenty i opracowania:

Ważne strony internetowe:

• www.antykorupcja.gov.pl
• www.cba.gov.pl
• www.abw.gov.pl
• http://ec.europa.eu/anti_fraud/index_pl.htm
• www.policja.pl

O programie

Instytucja Zarządzająca programem Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 (FEW) przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:

• etyczny,
• jawny,
• przejrzysty.

Jeżeli posiadają Państwo wiedzę o okolicznościach mogących świadczyć o wystąpieniu nadużycia finansowego lub nieprawidłowości dotyczących realizacji FEW prosimy o przekazanie takich informacji. Każdy sygnał będzie szczegółowo badany.

Przekazywane sygnały o nadużyciach / nieprawidłowościach pozwolą na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych i korygujących oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów. W celu zgłoszenia nadużyć /nieprawidłowości należy:

• skorzystać z formularza lub
• wysłać wiadomość na adres email antifraud.few@umww.pl lub
• wysłać listownie na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu, Departament Polityki Regionalnej, al. Niepodległości 34, 61-714 Poznań

Zasady, jakimi kierujemy się przy rozpatrywaniu przekazanych zgłoszeń

1. Każde zgłoszenie podlega ochronie przed udostępnieniem osobom nieuprawnionym. Informacje objęte zgłoszeniem, umożliwiające identyfikację osoby dokonującej zgłoszenie, będą chronione zarówno na etapie wyjaśniania sprawy, podczas prowadzenia ewentualnych działań zapobiegawczych, jak również w przyszłości i udostępniane wyłącznie uprawnionym urzędnikom oraz funkcjonariuszom odpowiednich służb.
2. Wszelkie zgłoszenia będą skrupulatnie rozpatrywane zgodnie z obowiązującymi procedurami w Instytucji Zarządzającej FEW oraz przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
3. W przypadku wyrażenia chęci pozostania anonimowym przez osobę dokonującą zgłoszenia za pośrednictwem poczty elektronicznej, dokonywana będzie pełna anonimizacja zgłoszenia (ze zgłoszenia usunięte zostaną dane osobowe zgłaszającego i inne cechy pozwalające na identyfikację jego tożsamości) przed jej ewentualnym przekazaniem w celu wyjaśnienia sprawy.   
4. W przypadku zgłoszeń (głównie anonimowych), które będą niepełne i nie będzie możliwości uzupełnienia tych informacji, istnieje ryzyko, że zbadanie takiego zgłoszenia może być utrudnione, co w konsekwencji spowoduje brak jego rozpatrzenia.
5. Każde zgłoszenie IZ FEW traktuje priorytetowo.

Isnieje możliwość zgłaszania nadużycia finansowego do OLAF, czyli Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych:

1. Zgłoszenie online - raport online olaf
2. Zgłoszenie przez formularz kontaktowy (na stronie internetowej) - email OLAF
3. Zgłoszenie na adres korespondencyjny:
   European Commission,
   European Anti-Fraud Office (OLAF)
   Investigations & Operations
   B-1049 Brussels, Belgium

Do OLAF można zgłosić wszelkie przypadki podejrzeń wystąpienia nadużyć finansowych, również anonimowo. Istotne jest, aby informacje przekazane do OLAF były w miarę możliwości dokładne i szczegółowe (o ile to możliwe warto załączyć istotne dokumenty). 
Z OLAF można komunikować się w języku polskim.